Zachowanie
Jeż pigmejski w naturze – zachowanie
Jeże pigmejskie są stworzeniami prowadzącymi nocny tryb życia. W naturze dzień spędzają w schronieniu, nocami natomiast przemierzają duże odległości celem poszukiwania pożywienia lub partnera. Są to zwierzęta prowadzące samotniczy tryb życia i trzymają się od siebie na odległość. W pary łączą się wyłącznie w celach rozrodczych. Samiec nie uczestniczy w wychowaniu małych jeży. Szczególnie samce unikają kontaktu ze sobą, podczas którego może dojść do walki. Również samica wychowująca małe jeże może zachować się agresywnie względem innych jeży.
Zmysły
Jeże pigmejskie posiadają doskonale rozwinięty zmysł węchu i zapachu co pozwala im na nocne poszukiwania pokarmu. Zauważyć możemy, że ze względu na tryb życia jeża te dwa zmysły mocno zyskały kosztem wzroku. W naturze odżywają się wszelkiego rodzaju owadami, pająkami, ślimakami, także drobnymi kręgowcami (małe gryzonie, płazy, gady, ptaki i ich jaja) i w mniejszym stopniu pokarmem roślinnym (owoce, nasiona, korzenie) i grzybami. Tu zwrócić musimy uwagę na dużą odporność tych stworzeń na jad. Pozwala im to na polowanie na takie zwierzęta jak węże czy skorpiony.
W przypadku kiedy jeż przestraszy się, natychmiastowo zwijają się w kulkę nie pozostawiając dostępu do miękkiego podbrzusza. Stroszy kolce, głośno fuczy i wykonuje gwałtowne ruchy na boki starając się odstraszyć potencjalne niebezpieczeństwo.
Często zwijanie się w kulkę i fuczenie wiąże się również z przechodzeniem quillingu. Więcej w tym artykule: Quilling czyli gubienie kolców.
Zbieranie zapachów
Nietypowe dla tych zwierząt jest zjawisko zbierania zapachów z otoczenia. Kiedy jeż pigmejski ma kontakt z przedmiotem o nowym zapachu, liże go, a następnie wykręca swoje ciało i zaczyna toczyć niewielkie ilości pienistej śliny na swój grzbiet – następnie rozprowadza ją za pomocą długiego języka. Specjaliści spierają się co do genezy działania tego mechanizmu. Najbardziej prawdopodobnym wydaje się być, że jeże pigmejskie starają się zebrać na sobie zapachy otoczenia, aby nocą gdy polegają tylko na zapachu i słuchu być lepiej zakamuflowanym.
W przypadku niekorzystnych warunków środowiskowych, gdy temperatura na stałe spada poniżej 20ºC lub wzrasta powyżej 30ºC jeż pigmejski może zapaść w swojego rodzaju sen zimowy. Sen zimowy dla jeża pigmejskiego to nic innego jak wstrzymanie procesów życiowych. W wielu przypadkach proces ten jest już nieodwracalny.
Wybieg dla jeża pigmejskiego – czyli jak utrzymać formę
Jak zadbać o formę jeża pigmejskiego
Jeśli chcemy cieszyć się zdrowiem naszego jeżyka powinniśmy zapewnić mu:
- Racjonalne i zbilansowane pożywienie – więcej w tym artykule Karma dla jeża pigmejskiego – skład i jaką wybrać?
- Optymalne warunki środowiskowe
- Rozmnażać zgodnie z zasadami hodowli jeży pigmejskich
- Specjalny wybieg dla jeża pigmejskiego – czyli odpowiednią przestrzeń, aby jeż mógł się wybiegać
Obserwowanie zachowania jeża pigmejskiego
Choroby u jeży pigmejskich bardzo często ujawniają się niestety pod koniec stadium rozwoju, dlatego bardzo ważna jest prewencja. Co jakiś czas powinniśmy dokładnie oglądać naszego podopiecznego celem wykrycia niepokojących zmian, ran lub strupów. W naturze jeż (który pokaże, że „coś” mu dolega), zostanie zaatakowany przez silniejszych od siebie i posłuży jako pokarm. Stąd też ich ukrywanie „jestem słaby”, do końca będą starać się nie pokazywać objawów choroby i nie dawać żadnych objawów. Dlatego tak ważne jest obserwowanie ich zachowania i szybkie reagowanie w przypadku wszelkich odchyleń od normy.
W przypadku jeża zadanie okresowego „przeglądu” może okazać się trudne. Na przykład w przypadku kiedy jeżyk jest nieoswojony i nieufny – są jednak na to sposoby. W takich przypadkach możemy spróbować obejrzeć jeżyka podczas podawania ulubionego przysmaku . Jeśli to nie pomoże, postaraj się znaleźć duże szklane naczynie i umieść tam jeża – po jakimś czasie jeżyk się rozwinie, a tym będziesz mógł/a dokładnie go obejrzeć.
Kolejnym ze sposobów jest kąpiel. W przypadku kontaktu z wodą, naturalnym odruchem jeża będzie rozwiniecie się.
Zacznijmy od oswojenia jeża pigmejskiego
Oswajanie jeży należy rozpocząć najlepiej jak się da i głównie zależy to od zachowania samicy wychowującej małe. Samica bardziej nieufania człowiekowi może porzucić albo nawet zagryźć młode jeśli zbyt wcześnie zaczniemy ingerować w ich życie. Uważa się, że bezpiecznym terminem na rozpoczęcie kontaktu z człowiekiem jest 2-3 tydzień życia małych jeży. W tym okresie samica powinna już śmielej wychodzić z gniazda. Najlepiej jeśli wybawimy ją za pomocą zapachu ulubionego przysmaku. Podczas kiedy mama będzie zajęta jedzeniem, możemy spróbować delikatnie wyjąć małe z gniazda. W tym okresie maluszki nie widzą jeszcze. Mogą poruszać się jeszcze za pomocą przednich łap, powłócząc tylne za sobą. W tym okresie jeże nie powinny się nas bać i zwijać w kulkę, ponieważ nie widzą jeszcze dobrze i poznają nas wyłącznie po zapachu. Przy pierwszych kontaktach będą lizały nas i nanosiły ten zapach na swoje igły.
To bardzo ważne, aby już w tym wieku przyzwyczaić jeżyka do tego, że człowiek to nie zagrożenie. Pamiętajmy, że z ich punktu widzenia jesteśmy olbrzymami. To właśnie dlatego najlepiej rozpocząć oswajanie kiedy jeszcze nas nie widzą. Oswajanie rozpoczynamy od krótkich kontaktów (5-10 min), które stopniowo wydłużamy. W późniejszym etapie rozwoju najlepiej, aby kontakt z człowiekiem nagradzany był przysmakiem np. jeden robak. Oczywiście wszystko z rozsądkiem. Chodzi tu o wytworzeniu w zwierzęciu skojarzenia człowiek = coś dobrego.
Jeśli chcemy wchodzić w interakcje z naszymi pupilami musimy pamiętać o tym, że to stworzenia prowadzące nocny tryb życia i nie należy ich niepokoić za dnia kiedy śpią. Najlepiej zaciemnić pomieszczenie, w którym się znajduje jeżyk i poczekać chwilę, aż sam opuści legowisko. Większość jeży hodowlanych z łatwością można wywabić z gniazda za pomocą dźwięku ceramicznej miseczki, w której dostają pokarm. Wystarczy stuknąć dwiema miseczkami lekko o siebie i pojawia się jeż.
Wybieg dla jeża pigmejskiego
O kondycję naszego pupila dbamy przede wszystkim dając mu możliwość wybiegania się – czy to na specjalnie przygotowanym do tego wybiegu czy też puszczając pupila wolno po mieszkaniu. W ciągu jednej nocy jeż pigmejski może zrobić spokojnie kilkanaście kilometrów!
Jeśli nie mamy możliwości robienia jeżowi codziennych wybiegów, w zastępstwie możemy skorzystać z dedykowanych dla jeży dysków do biegania. Są one lepsze od dobrze znanych kołowrotków ze względu na to, że pozycja w jakiej biega jeż nie krzywi mu kręgosłupa. Dla małych jeży nie jest to problemem, ale im jeż jest większy tym bardziej nie mieści się w kołowrotku, a kręgosłup z linii prostej musi wygiąć się w coraz większy łuk.
Jeż pigmejski – Quilling czyli gubienie kolców
Quilling jest to normalne zjawisko występujące u młodych jeży polegające na wymianie cienkich i delikatnych igieł okresu dziecięcego na igły większe i wytrzymalsze. Igły te jeż będzie nosił przez resztę swojego życia. Porównać możemy to do wymiany zębów mlecznych na stałe. Jeśli podczas procesu wymiany igieł nie powstają gołe plamy na grzbiecie jeża to wszystko przebiega prawidłowo. Gubienie kolców (z ang. „Quilling”) odbywa się od 4 do 12 tygodnia życia. W tym okresie jeże są bardzo nerwowe, ponieważ nowe igły drażnią skórę. Wszelki dotyk prowadzi do bólu podczas kontaktu z igłami. W tym okresie należy ograniczyć kontakt z jeżem. Podczas zabawy z pupilem nie należy dotykać igieł.
Aby ulżyć w cierpieniach naszemu pupilowi możemy spróbować wykąpać go delikatnie w wodzie z oliwką do kąpieli dla dzieci. Jeż na pewno nie będzie zadowolony z kąpieli, ale nawilżona skóra powinna ukoić trochę ból. O kąpieli jeża możecie przeczytać w artykule Higiena i pielęgnacja jeża pigmejskiego. Po kąpieli takiego jeżyka powinniśmy go delikatnie osuszyć za pomocą ręcznika i ogrzać unikając przy tym przeciągów.
Pamiętajmy o tym, że igły jeża są bardzo ostre. O ile jeże same w sobie są bardzo defensywnymi stworzeniami i nie zrobią nam krzywdy podczas hodowli, to przypadkowo wbita igła w stopę może nam już wyrządzić krzywdę. Jeśli podczas Quillingu wypuszczasz jeża, aby biegał po pokoju to pamiętaj aby dokładnie odkurzyć.
W okresie naturalnego i zdrowego rozwoju u dorosłego jeża mogą wypadać pojedyncze igły. Nadmierne gubienie igieł oraz powstawanie łysych plam występujące u dorosłych osobników jest najczęściej oznaką choroby i musi zostać skonsultowane z lekarzem weterynarii.